‌به نقل از خبرنگاران جوان، مرحوم امیر سرتیپ احمد ترکان از فرماندهان دلیر و حماسه آفرین ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس بود که با استفاده از ابتکار عملِ نظامی خود در بسیاری از عملیات ها، فرماندهی یگان‌های توپخانه را بر عهده داشت. او در سال ۱۳۱۸ در اصفهان متولد شد و در سال ۱۳۴۱ پس از اخذ دیپلم، وارد دانشکده افسری ارتش شد. امیر سرتیپ ترکان در سال ۱۳۴۴ پس از فارغ التحصیلی از دانشکده افسری، در مرکز توپخانه اصفهان دوره مقدماتی توپخانه را گذراند و در ادامه به فراگیری دوره‌های تکاوری، چتر بازی و مربی کوهستان در تیپ ۵۵ هوابرد شیراز مشغول شد.

وی سپس در سال ۱۳۵۴، با کسب موفقیت در مراحل مختلف گزینش و آزمون برای گذراندن دوره عالی توپخانه، با درجه سروانی به کشور آمریکا اعزام شد و در آنجا توانست دوره مذکور را با موفقیت کامل طی کند.

امیر سرتیپ ترکان پس از بازگشت به ایران، در مرکز توپخانه اصفهان به عنوان استاد تاکتیکی تخصصی توپخانه مشغول به کار شد. با پیروزی انقلاب اسلامی و شروع درگیری‌ها و ناآرامی‌ها در غرب و شمال غرب کشور، به همراه سایر افراد نیروی زمینی ارتش، برای اجرای طرح‌ها و نظرات امیر سرلشکر شهید ولی الله فلاحی در کردستان، به آن منطقه اعزام شد.

امیر ترکان در کردستان

وی که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، نقش موثری در نجات مردم و کمک به هموطنانش به ویژه در غرب کشور و پاکسازی محور بانه و سردشت و ممانعت از سقوط شهر سنندج و نجات پادگان لشکر ۲۸ سنندج داشت، در طی دو مرحله و در مقاطع بسیار حساس و مهمِ هشت سال دفاع مقدس تا پایان جنگ تحمیلی، به خاطر داشتن نبوغ نظامی و ابتکار عمل منحصر به فرد، فرماندهی لشکر ۲۸ کردستان را بر عهده گرفت.

امیر سرتیپ ترکان ابتدا در کردستان، فرماندهی یک گردان از توپخانه لشکر ۲۸ را بر عهده گرفت و پس از مدتی، با توجه به لیاقت و کاردانی‌اش مسئولیت فرماندهی توپخانه لشکر به او سپرده شد. وی پس از شهادت سرهنگ حاتمی رئیس ستاد و معاون لشکر به عنوان فرمانده این لشکر انتخاب شد. امیر ترکان تا پایان جنگ تحمیلی رژیم عراق علیه کشورمان، مسئولیت‌های مختلفی را با توجه به شرایط جنگ و اوضاع و احوال جسمی خود بر عهده داشت که از جمله مهم‌ترین آنها، فرماندهی مرکز آموزش توپخانه و موشک‌ها در اصفهان بوده است؛ اما آنچه این در اینجا مورد نظر است، اقدامات ابتکاری و خلاقانه امیر سرتیپ ترکان در عملیات‌های مختلف دوران دفاع مقدس است که بیانگر نبوغ نظامی این فرمانده خستگی ناپذیر و دلیر ارتش جمهوری اسلامی ایران است.

امیر سرتیپ ترکان با ورود به منطقه کردستان در سال ۱۳۵۸ فرماندهی یک گردان از توپخانه لشکر ۲۸ را برعهده می‌گیرد و در همین زمان، بازگشایی محور بانه به سردشت که از مدت‌ها قبل و به هنگام سقوط پادگان مهاباد توسط نیرو‌های ضد انقلاب تصرف شده بود، در دستور کار قرار می‌گیرد.

وی که وظیفه پشتیبانی آتش نیرو‌های پیاده را برعهده داشت از دیده بانان خود می‌خواهد که به طرف دشمن حرکت و اطلاعات لازم را برای اجرای آتش توپخانه فراهم کنند، در این هنگام و با توجه به اجرای عملیات در شب و فقدان اطلاعات لازم در خصوص منطقه عملیاتی یکی از نیروها با توجه به شرایط مذکور به امیر ترکان می‌گوید: «وقتی به نقطه رسیدیم که لازم است در آن جا برای اجرای آتش توپخانه چگونه با مشخصات و مختصات، آن نقطه را به شما گزارش کنیم، زیرا در شب توجیه نقشه و به دست آوردن مختصات برای ما مقدور نیست.»

امیر ترکان با شنیدن سخنان دیده‌بان، پس از مدتی فکر کردن دستور می‌دهد که نقشه‌ها و طرح تیر‌ها را بیاورند و با استفاده از تخصص و تجربه خود در آن لحظه طرحی ابتکاری و خلاقانه را برای دیده بانان توجیه می‌کند و به آن‌ها می‌گوید: «با توجه به اینکه هر گروه دیده‌بانی شما متشکل از سه نفر یعنی دیده بان، کمک دیده‌بان و بیسیم‌چی است و هر گروه با یک گروهان حرکت می‌کند، یک نفر از هر گروه دیده‌بان مامور می‌شود که قدم شماری کند تا میزان مسافت طی شده را یادداشت کند؛ به عنوان مثال وقتی که حدود یک ساعت از ما دور شدید گرای حرکت و مقدار مسافت طی شده برای ما گزارش می‌کنید و ما با توجه به طرح تیر، محل مورد نظر شما برای اجرای آتش را پیدا می‌کنیم.»

در اینجا امیر ترکان با توجه به تخصص و تجربه و مهم‌تر از همه ابتکار عمل خود در اجرای آتش توپخانه بر روی مواضع دشمن موفق می‌شود و در همان شب، نیرو‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران تا صبح با استفاده از آتش توپخانه مسافت بسیار زیادی به طرف نیرو‌های دشمن پیشروی می‌کنند.

امیر ترکان می‌گوید: «اجرای طرح مذکور در آن شب از دو جهت اساسی و دارای اهمیت بالا بود؛ نخست در پیشروی نیرو‌های خودی به سمت دشمن و آزاد شدن محور بانه به سردشت از چنگال دشمن بسیار تسریع شد و دوم غافلگیری دشمن؛ زیرا با اجرای طرح مذکور، بدون ایجاد سر و صدا و با غافلگیری کامل، نیرو‌های خودی توانستند به طرف دشمن پیشروی کنند.»

همانطور که بسیاری از صاحب‌نظران معتقد هستند در بحث نظامی، ابتکار عمل و خلاقیت در روش‌ها و تاکتیک‌های نظامی اهمیت بسیار بیشتری نسبت نوآوری‌های سخت افزاری و فناوری نظامی دارد؛ همچنین نوآوری در زمینه روش‌ها سیاست‌ها و خط مشی‌ها و تاکتیک‌ها و راهبرد‌های جنگی و یا دفاعی بسیار مهم تر از نوآوری در زمینه ابداع سلاح‌های جدید است.

در مورد دیگر یکی از فرماندهان گروه‌های رزمی با امیر ترکان تماس می‌گیرد و می‌گوید: «قرار بود کار الهام بین نیرو‌های خودی منطقه شمالی با منطقه جنوبی بر روی جاده‌ای که به سمت نیرو‌های ضد انقلاب می‌رود انجام شود، اما این الحاق دچار مشکل شده و انجام نگرفته است به همین دلیل اکنون من ناچار هستم که محل مورد نظر را بررسی کنم تا گردان توپخانه آماده باشد که در صورت لزوم اجرای آتش کند.» با توجه به مناسب نبودن جاده مورد نظر فرمانده مذکور مجبور می‌شود با پای پیاده به طرف محل مورد نظر حرکت کند که پس از از سپری شدن حدود یک ساعت و ۲۰ دقیقه با امیر ترکان تماس گرفته و درخواست اجرای آتش بر روی مواضع دشمن می‌کند.

امیر ترکان در خاطرات خود می‌گوید:« من مختصات محل مورد نظر آن فرمانده را از طریق بی‌سیم دریافت کرده و دستور دادم که گلوله دودزا را که مشخص می‌کند آیا گلوله در نقطه مناسب فرود آمده یا نه به عنوان اولین گلوله شلیک کنند. وقتی گلوله شلیک شد فرمانده مذکور تماس گرفت و از من خواست که حدود ۴۰۰ متر به سمت راست شلیک شود. با توجه به اینکه دیده‌بان در کنار آن فرمانده نبود، مشخص کردن دقیق محل مورد نظر بسیار سخت بود و بنابراین به او گفتند که شما باید ابتدا گرای خودتان را تا نقطه مورد نظر به من بدهید تا من بتوانم تصحیحات مورد نظر شما را اجرا کنم، ولی آن فرمانده که در شرایط بسیار دشواری قرار داشت و امکانات ابزار‌های لازم را هم برای تعیین گرا و مختصات لازم نداشت، در جواب گفت که من از این نظر نمی‌توانم کاری انجام بدهم و شما هر کاری که می توانید خودتان انجام دهید.»

امیر ترکان با قرار گرفتن در چنین وضعیتی طرح ابتکاری دیگر را به اجرا می‌گذارد و پس از مشخص کردن مدت زمانی که آن فرمانده از نزد ایشان و گردان توپخانه به طرف نیرو‌های دشمن حرکت کرده بود و حدود یک ساعت و ۲۰ دقیقه می‌شد بر اساس تجربه و تخصص خود، به این نتیجه می‌رسد که فرمانده مذکور حدود ۶ کیلومتر پیشروی داشته است؛ مختصات آن نقطه را به دست می‌آورد و می‌تواند به طور تقریبی محل مورد نظر آن را فرمانده را تعیین کند.

تقدیر رهبر انقلاب و فرمانده کل قوا از امیر سرتیپ ترکان

تقدیر فرماندهی معظم کل قوا (مدظله‌العالی) از امیر سرتیپ ترکان پس از جنگ تحمیلی، حضور به عنوان یکی از نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در هم‌اندیشی بررسی قوانین ژنو به دلیل تسلط بر زبان انگلیسی و اشراف بر اطلاعات نظامی، حقوقی و قوانین بین‌المللی، همراهی با شهید سپهبد علی صیاد شیرازی برای تشکیل هسته‌های انقلابی در جریان شکل‌گیری انقلاب اسلامی، دریافت چند مرحله ارشدیتِ مأموریت‌های رزمی در دوران جنگ تحمیلی و نیز اشراف و پیاده‌سازی دانش توپخانه در حوزه‌های عملیاتی، آموزشی و پرورش افسران متعهد و متخصص و انتقال دانش و تجربیات گران قدر سال‌های دفاع مقدس به نسل جوان، گوشه‌ای از افتخارات و اقدامات موثر ایشان در طول خدمت در ارتش جمهوری اسلامی ایران و پس از آن به شمار می‌رود.

وی سرانجام پس از عمری تلاش بی وقفه در ارتش جمهوری اسلامی ایران دوشنبه ۲۴ تیرماه سال ۱۳۹۸ درگذشت و پیکرش یک روز بعد یعنی سه شنبه ۲۵ تیرماه همان سال در مرکز آموزش توپخانه و موشک‌های نیروی زمینی ارتش در اصفهان تشییع و در باغ رضوان اصفهان به خاک سپرده شد.

منبع : خبرنگاران جوان

 https://www.mesaghnews.co